Vorige week hadden mijn kinderen herfstvakantie en kon ik zelf ook ook drie dagen vrij nemen. Die hebben we goed besteed, want vooral mijn vrouw was wel toe aan een verzetje. Dat kwam zo.

Mijn vrouw heeft de afgelopen weken de regie moeten voeren over het groot onderhoud aan de buitenkant van ons huis. De houten betimmering is vervangen door geperst steenwol, de bitumen dakbedekking is gedeeltelijk vervangen en alles is weer een keer heel goed geschilderd. Wij waren er niet in geslaagd daarvoor in Soest of nabije omgeving een aannemer te vinden die dit én tegen een redelijke prijs wilde doen én ook nog dit jaar. (De offerte die wij in april kregen voor uitvoering dit jaar was drie maal zo hoog als de prijs die ik vier jaar geleden voor een vergelijkbare klus heb betaald.) Via een neef heb ik toen contact gekregen met een groep Poolse bouwvakkers die in Nederland mogen werken omdat ze over een Duits paspoort beschikken. Zij wonen in Noordwijk, maar waren bereid naar Soest te komen. Ze hebben uiteindelijk keurig werk geleverd voor een schappelijke prijs, maar we moesten alles zelf organiseren. De steiger, het materiaal, het gereedschap etc.. Ze verzonnen werkelijk niets zelf. Als ergens een kiertje ontstond omdat de steenwolplaat dunner was dan het vervangen hout, moesten wij zeggen wat ze met dat kiertje moesten doen. Mijn vrouw, Christine, moest vier keer op een dag naar de winkel omdat de Polen materiaal of gereedschap tekort kwamen. Bovendien waren ze in de verzorging: koffie, thee, cola, iets warms bij de lunch en omdat ze wegens de lange reistijd en het mooie weer werkdagen van 13 uur maakten, ook een warme maaltijd om zes uur. En dat zes dagen per week, drie weken lang.
Ze spraken geen Nederlands en maar één van hen zeer gebrekkig Engels. Dan gaat er natuurlijk zelfs na overleg nog wel het een en ander mis. Het mooiste misverstand gaat over de kleur van de verf. Dat leedvermaak zal ik jullie dan ook niet onthouden. Vooraf moeten jullie dan nog even weten dat onze buren, die de andere helft van de "twee onder één kap" bewonen, tijdens de uitvoering van de werkzaamheden bij ons alsnog besloten de Polen bij hen dezelfde klus te laten uitvoeren.

Het houtwerk aan de buitenkant van ons huis is helaas donkerbruin. Wij vinden dat zelf niet zo mooi, maar de vorige eigenaar van ons huis en de buren die het huis samen hebben laten bouwen wel. Er zijn daarom ook bruine aluminium kozijnen en ook een bruine trespa dakkapel. Van dat bruin komen we dus niet zo maar af.
Ik ben derhalve met een stuk van het oude bruine houtwerk naar de verfwinkel gegaan om beits voor de deuren en kozijnen en lak voor de steenwolplaten te kopen. Volgens de stalen in de winkel konden ze met de "herfst en helder"-basis van Sikkens zowel beits als de lak in een kleur mengen die heel dicht bij de oude kleur kwam. Ik kocht twee blikken beits en twee blikken lak. Samen bijna 200 euro. Erg goed spul, dat wel. De steenwolplaten moesten nog afgeleverd worden en daarom werd begonnen met de deuren en kozijnen. Na drie dagen waren ze door de potten beits heen, terwijl nog niet alles voor de eerste maal geschilderd was en alles nog een tweede en/of derde laag moest krijgen. Christine ging dus naar de verfwinkel om extra blikken te halen. Helaas, de kleur die wij hadden laten maken was in beits niet meer leverbaar. De "herfst en helder"-basis was op en werd heel slecht nageleverd. Tja, als ze van te voren geweten hadden dat wij misschien nog extra nodig hadden gehad, dan hadden ze ons wel gewaarschuwd. Nu kon Christine kiezen tussen twee weken, misschien langer, wachten op de "herfst en helder"-kleur, of een andere kleur nemen die er dicht bij lag. Zij kreeg een blik "Drents bruin" mee met een staal in dezelfde kleur. Dit "Drents bruin" is een standaardkleur van Sikkens, dus goed op voorraad en bovendien kunnen onaangebroken blikken retour.
Christine heeft het blik achtergehouden tot ik thuis was, om eerst met mij te overleggen of we nou wel of niet over moesten stappen op een andere kleur. We hadden tenslotte ook nog twee blikken "herfst en helder"-lak die speciaal voor ons gemengd waren en dus niet retour konden.
Nu leek dat Drents bruin eigenlijk wel heel mooi. Het was wat roder en dieper van kleur dan het "herfst en helder" dat bij nader inzien toch wat flets opdroogde. Ik heb toen eerst de verfwinkel gebeld. (Het was vrijdagavond, dus avondverkoop in Soest.) Volgens hen was "Drents bruin" voldoende op voorraad zowel in beits als in lak. Het zou ook geen enkel probleem zijn om een eerste en desnoods tweede laag in "herfst en helder" te schilderen en de laatste laag in "Drents bruin". Dat "Drents bruin" zou op die ondergrond in één keer dekken.
Dat was dus de oplossing. Wij instrueerden de Polen om bij het schilderen zo lang de voorraad "herfst en helder" strekte dit voor de eerste en tweede laag te gebruiken, maar voor de afdeklaag altijd "Drents bruin".
Inmiddels waren de steenwolplaten gearriveerd. (Onverwacht een grote vrachtwagen met loskraan op ons smalle Kerkpad. Paste allemaal maar net. Christine snel op de fiets naar de bank, want er moest contant afgerekend worden. Precies gepast geld meegenomen. De chauffeur begint te lossen. Takelt de pallet van de wagen naar beneden. Pallet breekt. Broze steenwolplaten breken. "Shit", zegt de chauffeur, "dat gebeurt mij nu telkens." In overleg met het kantoor van de leverancier gekort op de prijs. Bedrag dat van de bank is gehaald klopt niet meer. Chauffeur heeft geen wisselgeld.) De houten rabatdelen werden vervangen door steenwollen en de steenwol rabatdelen werden gelakt.
Het huis begon er nu ietwat bont uit te zien. Delen "herfst en helder" wisselden af met delen "Drents bruin". Dat kon natuurlijk goed zijn, wat dat kon betekenen dat er op die delen een verschillend aantal lagen zat. Toen Christine op een gegeven moment een eerste laag in "Drents bruin" aantrof terwijl de "herfst en helder" nog niet op was, begon zij argwaan te krijgen. Zij sprak de Engelssprekende voorman hierop aan en toen bleek dat hij het toch niet helemaal zo begrepen had als wij het bedoeld hadden. Hij had het idee gekregen dat de kleur er niet zo op aan kwam. Dus mijn vrouw heeft het nogmaals uitgelegd, met de blikken in de hand: deze kleur is de oude kleur, die moet als ondergrond gebruikt worden, deze kleur is de nieuwe kleur, die moet als afdeklaag gebruikt worden. Dat had wel als consequentie dat nu bepaalde stukken wel erg goed in de verf kwamen te zitten, maar ja......
Het einde van de werkzaamheden bij ons was in zicht en de Polen zouden binnenkort bij de buren gaan beginnen. De buurman vroeg mij langs te komen om alles nog een keer door te nemen: wat hij moest bestellen, welk gereedschap hij kon overnemen, hoe wij dit deden en hoe wij dat hadden geregeld. Ik heb alles uitgelegd van de stalen ringnagels voor de steenwolplaten, de speciale zaag die ik gewoon door zou huren voor de periode dat hij hem nodig had, etc, en de "Drents bruine" lak en beits. Staaltje laten zien, kleurnummer gegeven; een gespreid bedje voor de buren.
Twee dagen daarna werd ik op mijn werk gebeld door mijn vrouw. Mijn secretaresse zei dat ze nogal overspannen klonk. "Ben ik nu gek, of zijn zij het?" Christine had een van de Polen betrapt op het overschilderen van de "Drents bruine" rand onder het balkon met "herfst en helder". Zij had de voorman er direct op aangesproken. Die reageerde verbaasd. Het was toch zeker de bedoeling dat de buren en wij dezelfde kleur gebruikten? Zeker voor de delen, zoals het balkon, die in elkaar overliepen? Nou dan was "herfst en helder" de goede kleur.
Dus kalmeerde ik Christine zo goed en kwaad als dat door de telefoon lukte. Zij was niet gek, maar de Polen. Misschien niet echt gek, maar dan toch wel héél, héél dom. De goede kleur is "Drents bruin", dat heb ik ook zo met de buurman afgesproken.
Toen ik thuiskwam, was Christine nog niet geheel bedaard. Volgens haar hield de voorman van de Polen vol dat de buurman "herfst en helder" had gekocht. Ik zei haar dat dat niet mogelijk was. Ik was bij hem geweest en had hem het kleurnummer van "Drents bruin" gegeven en niet dat van "herfst en helder". Hij kon niets eens weten welke kleurnummer dat was. Bovendien was de "herfst en helder"-beits op. De voorman had het dus echt bij het verkeerde einde. Mijn vrouw was er niet gerust op. Zij zou de volgende ochtend niet thuis zijn op het moment dat de Polen begonnen, omdat zij op school moest helpen bij AVI-lezen. Om te voorkomen dat de Polen opnieuw de fout in zouden gaan hebben wij toen de blikken "herfst en helder" weggenomen en in huis verstopt.
Terug van school werd Christine direct door de voorman aangesproken: waar waren de blikken "herfst en helder"? Gelukkig had hij nog ergens wat "herfst en helder" in een glazen potje gehad, maar zonder de blikken konden ze niet verder. Christine ...................
Die avond kwam de buurman nog even langs. Of de Polen bij hem alvast aan de slag konden gaan met de steenwolplaten die wij nog over hadden, want bij hem zou pas later die week geleverd worden, en nog wat van dat soort zaken. Allemaal geen probleem. Ik zeg: "Nu je er toch bent, Christine wordt helemaal gek van de Polen omdat zij steeds de verkeerde kleur verf gebruiken. De voorman beweert dat jij "herfst en helder" hebt gekocht, maar je hebt natuurlijk "Drents bruin". "Nee", zei de buurman, "ik heb "herfst en helder"." "Ach", zei ik, "dat denk je maar. Dat kan helemaal niet, want ik heb je dat kleurnummer nooit gegeven en bovendien is de beits in "helder en herfst" op." "Toch wel", zei de buurman, "ik had het kleurnummer die avond dat je langs kwam niet goed opgeschreven. Daarom ben ik van de week even bij de voorman van de Polen langs geweest om het nummer van het blik over te nemen. Hij liet mij het blik "herfst en helder" zien, is dat niet goed?"

"NEE DAT IS NIET GOED", gilde ik en vloog de buurman naar zijn strot.... Dat is natuurlijk niet waar, dat deed ik niet. Dat is de tol van de beschaving. Ik zei alleen maar dat dat wel erg vervelend was en dat ik niet begreep dat hij beits in die kleur had kunnen krijgen. Dat van die beits, dat klopte. Hij had nog beits in "notenbruin" en dat kon volgens hem nog heel goed. Die kleuren van de beits en de lak kwamen toch nergens echt tegen elkaar. En ja, die nieuwe verf is zo duur, die ging hij gebruiken ook. Een afdeklaag "Drents bruin" hoefde voor hem niet. Ja, aan de voorkant van het huis, waar de daklijst van het ene naar het andere huis doorloopt, daar wel. Maar daar hadden wij vast nog wel wat voor. En aan de achterkant, daar maakte het hem allemaal niet zo veel uit.
Wij hebben nu een geheel "Drents bruin" huis dat op sommige plekken vier of vijf lagen dik in de verf zit. Ok, bruin, maar toch wel mooi. De daklijst aan de voorzijde is ook mooi uniform geschilderd en het verschil in kleur met de buren van de rest valt aan deze schaduwzijde inderdaad niet zo op. Aan de de achterzijde is het net of het huis van de buren verschoten is, behalve de kozijnen, die juist weer extra donker zijn.

Jullie begrijpen dat Christine echt toe was aan een verzetje en dat we ons oorspronkelijke plan om in de herfstvakantie de houten woonkamervloer te schuren en te lakken maar hebben uitgesteld.