Gisteren was ik bij het concert van Wende Snijders en het Gelders Orkest in Paradiso. Het was voor mij sowieso een belevenis, want ik was nog nooit in Paradiso geweest, hetgeen mij terecht kenmerkt als provinciaaltje.

Gisteren moest ik in een 4-HAVO-klas lesgeven in argumentatie. De school gebruikt hierbij de methode Nieuw Nederlands. Nu is er op die methode in z’n algemeenheid al wat aan te merken, maar op het gebied van argumentatieleer is zij wel heel erg zwak.

Deze les zouden wij “soorten redeneringen” behandelen. (Nieuw Nederlands 4/5 HAVO. Groningen, 2014. P. 190-193.) Nieuw Nederlands onderscheidt 5 verschillende soorten redenatie, namelijk gebaseerd op:
- oorzaak en gevolg
- een overeenkomst
- voorbeelden
- voor- en nadelen
- een kenmerk of eigenschap.

Een curieuze indeling, maar vanwege mijn geringe ervaring in het voortgezet onderwijs houd ik de mogelijkheid open dat dit leerlingen toch op een of andere manier helpt. De uitleg die er bij de verschillende soorten gegeven wordt, maakt het er echter niet altijd duidelijker op. Laat ik er eentje uitlichten, die op basis van voorbeelden.

Op de school waar ik lesgeef, wordt de methode Laagland voor literatuur gebruikt. In het ‘verwerkingsboek’ voor het VWO is als een van de opdrachten een fragment uit Buitenstaanders opgenomen. Het fragment bestaat uit de eerste pagina’s van hoofdstuk 2, in de courante paperbackuitgave van Podium de pagina’s 73-76. Als context bij dit fragment meldt het verwerkingsboek: “Laurie en Max hebben een auto-ongeluk gehad. Ze hebben onderdak gekregen in een huis waar bijzondere mensen wonen.”
De vragen bij dit fragment zijn o.a.:
a)    Citeer drie passages waaruit blijkt dat Laurie vooringenomen is over de meisjes die bij Agrippina in huis wonen.
b)    Waarom is Laurie vooringenomen over de meisjes?
d)    Leg uit of je Laurie een feministische vrouw vindt.

Het boek Sonny Boy van Annejet van der Zijl is dit jaar een gewild boek bij examenkandidaten in het voortgezet onderwijs. Tenminste, op de school waar ik momenteel werk. Het is daar even populair als De aanslag en Het gouden ei. Ik ontkwam er dan ook niet aan dit boek te lezen.

En laat ik er niet badinerend over doen, het is een heel behoorlijk boek, dat een uitzonderlijke familie volgt in een uitzonderlijke periode. (Het idee van idee van sommige leerlingen dat het boek een typisch beeld geeft van het leven voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog, is natuurlijk niet juist.) Wat het boek een buitenbeentje maakt op de leeslijst, is dat het hier om geschiedschrijving gaat. Het is een biografie van een gezin dat werkelijk bestaan heeft, gebaseerd op en gedocumenteerd met echt historisch bronmateriaal. De vraag die je je dus kunt stellen is: wat doet dit boek op een leeslijst voor het eindexamen literatuur?